Zwake (1866? 1869?) |
Op het bevolkingsregister van 1850 tot 1859 Slagharen: |
| Johan Hendrik (Jan Hendrik) ZWAKE (Zwaake, Schwake), arbeider, geboren op 1809-04-15 te Emmelenkamp, Koninkrijk Hannover (gezindte: R.K.), overleden op 1880-08-02 te Nieuw Amsterdam, Emmen op 71-jarige leeftijd. Hij zat van 1864-07-16 tot 1865-06-06 in de gevangenis te Hoorn, zoon van Johannes Gerhardus ZWAKE. Gehuwd circa 1844- met Margaretha (Magreta, Maria Grieta) WESTER, arbeidster te Slagharen, d.v. Jan Geert Wester en Maria Helena Buurman, beiden overleden voor 1864, geboren 1822 te Wesuwe, Ambt Meppen, koninkrijk Hannover (gezindte: R.K.), overleden op 1864-04-10 om 01.00 uur te Slagharen, 44 jaar, dochter van Jan Geert WESTER (Gerhard Wesster), landbouwer, arbeider, en Maria Helena WILKENS (Buurman), landbouwster. Uit dit huwelijk: Johannes Gradus (Joh. Gerhardus) ZWAKE, woont van 25-11-1864 tot 9-5-1865 te Dalen, vertr. nr. Dalen 4-9-1866, geboren op 1845-03-21 te Slagharen (gezindte: R.K.), overleden op 1866-09-04 te vertr. nr. Dalen op 21-jarige leeftijd, zoon van Johan Hendrik (Jan Hendrik) ZWAKE(Zwaake, Schwake), arbeider, en Margaretha (Magreta, Maria Grieta) WESTER, arbeidster te Slagharen, d.v. Jan Geert Wester en Maria Helena Buurman, beiden overleden voor 1864. Gehuwd op 29-jarige leeftijd op 1875-01-20 te Emmen met Elisabeth FÜNCKE, 28 jaar oud, geboren op 1847-01-16 te Slagharen (gezindte: R.K.), dochter van Hermann Heinrich (Harm Hendrik) FÜNKE (Fonke, Vonke), arbeider, dagloner, en Maria Adelheid LUTTEL. Uit dit huwelijk:
|
De veteJohan Hendrik Zwake werd rond 1811 te Emlichheim geboren en woonde met zijn vrouw Margaretha Wester al twintig jaar op Slagharen. Hier zag in 1845 hun oudste zoon Johannes Gerhardus het levenslicht. Op deze familie was niets aan te merken tot er een gevecht plaats vond tussen vader Zwake en Jan Barends. Ze hadden al eens eerder bonje gehad. Barends had Zwake toen mishandeld en was hiervoor veroordeeld tot gevangenisstraf. Voordat deze in oktober 1863 zijn straf moest gaan uitzitten zocht hij Zwake op. 'Het is meer dan waarschijnlijk dat Barends ter plaatse waar de mishandeling en verwonding voorviel is gekomen met het doel om twist te zoeken, daar er sints lang eene veete tusschen Schwake en Barends bestond.' Er werd geducht gevochten en niet alleen met de blote vuisten. Er werd met een stok geslagen en uit zelfverdediging greep Zwake een zeis. Zijn achttienjarige zoon Gerhardus kwam hem in het heetst van de strijd te hulp. Deze keer was Barends het slachtoffer. Hij werd zo erg toegetakeld dat dokter Koster uit Lutten er aan te pas moest komen om de wonden te hechten. Ook rijksveldwachter Pruisnier uit Stad Hardenberg ging weer eens op pad naar Slagharen. Volgens hem had het maar weinig gescheeld of Barends was doodgeslagen. De veldwachter had de stok echter niet kunnen vinden en ook geen bewijs van het feit dat Barends, al vluchtende, was geraakt door de zeis. Wanneer men iemand mishandeld had en deze na 20 dagen nog niet was hersteld, werd de dader onherroepelijk achter slot en grendel gezet. Barends was na 18 dagen nog altijd niet genezen en het lag in de lijn der verwachting dat Barends alles zou aanwenden om Zwake in het cachot te krijgen. Het jaar 1864 werd een veelbewogen jaar voor de Zwakes. Hoewel de burgemeester het wenselijk achtte dat een streng voorbeeld werd gesteld, diende hij toch een verzoek om gratie in voor vader en zoon. Het gratieverzoek van Jan Hendrik werd afgewezen, maar zijn oudste zoon Gerhardus ging gelukkig vrij uit. Een week later schonk zijn vrouw het leven aan een dochter maar stierf zelf enkele weken na de bevalling. Nadat moeder Margaretha was gestorven ging de jongste zoon, de 16-jarige Johannes Bernardus Lambertus de deur uit om te gaan dienen in Gramsbergen. Ook vader Jan Hendrik vertrok naar Deventer en werd van daar op transport gezet naar de gevangenis in Hoorn. Hier was hij gedetineerd van 16 juli 1864 tot 6 juni 1865. Gerhardus was negentien toen hij de zorg voor zijn zusjes kreeg. Vader was nog maar net weg toen de oudste, de 14-jarige Willemina stierf. En ook het pasgeboren zusje Maria Gesina, dat hij had ondergebracht bij de familie Schwieters in Slagharen, stierf in oktober, slechts 238 dagen oud. Voor 'acht' jaar vertrokken? Dit zou betekenen dat de Zwakes in 1861 zijn afgereisd.
Waarschijnlijker is dat zij acht maanden geleden dn dus in 1869 zijn vertrokken.
 'Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant : staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad', Zwolle, 1869-12-06. Na deze droeve gebeurtenissen vertrok Gerhardus naar Dalen. Hij nam waarschijnlijk zijn twee overgebleven zusjes Hendrika en Maria Aleida met zich mee. In mei 1865 keerden ze in Slagharen terug en kort daarna kwam vader, die zijn straf erop had zitten, weer thuis. De overgebleven Zwakes waren amper verenigd toen in juli de tienjarige Maria Aleida overleed. Volgens het Bevolkingsregister vertrok Gerhardus op 4 september 1866 naar Dalen. In 1875 trouwde hij te Emmen met zijn vroegere buurmeisje Elisabeth Fünke. Vader Jan Hendrik Zwake heeft zich niet laten uitschrijven en is waarschijnlijk, eveneens in 1866, vertrokken naar Noord-Amerika. Omdat er in het krantenbericht sprake is van de familie Zwake is het aannemelijk dat ook de kinderen Johannes en Hendrika zijn meegegaan. In Hardenberg kom ik ze niet meer tegen. Op 12 juli 1864 schreef de ambtenaar van de burgerlijke stand der gemeente Hoorn naar zijn collega in Ambt Hardenberg: 'Naar aanleiding van 's Konings besluit van 3 november 1861 (Staatsblad No. 94), heb ik de err U te verzoeken, mij te doen geworden een getuigschrift bij verandering van werkelijke woonplaats ten behoeve van den alhier gedetineerde Jan Hendrik Zwake, oud 53 jaren, van beroep Arbeider. Volgens opgave laatstelijk ten uwent woonachtig. ' |