Engelandsebos

In de buurtschap Ane ligt ’t gehucht ‘Engeland’, waarin gelegen het Engelandse Bos of Varel. Het oorspronkelijke bos was gesitueerd rond de Korrelbelt, een hoge stuifzandrug gelegen aan de vroegere stroombedding van de rivier de Vecht. In de Korrebelt, vroeger ‘Korelbelt of Korenbelt’ geheten, zijn tijdens afgravingen, welke meestal door de plaatselijke landbouwers en omwonenden werden verricht, een stenen hamer en beitel gevonden. Hieruit blijkt wel dat erin de prehistorie op deze hoogten al bewoning moet zijn geweest.

De direct na de oorlog uitgevoerde ruilverkaveling in de wijde omgeving van het bos heeft, ondanks dat het bosgebied met rust werd gelaten, grote invloed gehad op de verdere ontwikkeling van het Varel door de ontwatering welke hierop volgde. Van dit voormalige natuurgebied is maar een klein deel bewaard gebleven. Stille getuigen zijn nog te zien in de vorm van de aanwezige begroeiing als wilg, zwarte els en hier en daar wat riet.

Dat natuurgebied was voor de oorlog al een gewilde plek voor recreatie, niet alleen voor toeristen, maar ook voor de inwoners van de gemeenten Hardenberg en Gramsbergen. Echter, het Varel werd zo’n trekpleister dat het er eenvoudigweg te druk werd. De bezoekers brachten, misschien ongemerkt, schade toe aan het natuurgebied en daarom moest men in 1941 van hogerhand ingrijpen: het Varel werd gesloten.

plattegrond Engelandsebos

Het Nieuwsblad van het Noorden meldde op 17 mei 1941:
“Men schrijft ons uit Hardenberg: Met groot leedwezen zullen vele natuurliefhebbers vernemen dat de eigenaren van het Varel, ook wel genoemd het Engelandsche Bos, zich genoodzaakt hebben gezien den toegang tot dit bosch door het aanbrengen van bordjes ‘verboden toegang’ te verbieden. Bij informatie bleek ons dat dit zijn oorzaak vindt in de schromelijke vernielzucht van bepaalde bezoekers. Vooral de vogelstand en de jacht heeft daaronder ten zeerste te lijden. Verschillende broedsels fazanteneieren zijn o.a. vernietigd. Het standpunt van de eigenaren is te billijken, al betreuren we het dat door het vandalisme van enkelen, een der mooiste plekjes natuurschoon uit deze omgeving voor de liefhebbers van ongeschonden natuurschoon niet meer algemeen bezocht kan worden. Het bezoeken van dit gebied, dat als natuurreservaat is aangemerkt en dus in den huidigen staat moet blijven, was altijd een genot. Het ongerepte natuurschoon, de flora en fauna, de groote rust die er heerschte, deed den waren natuurliefhebber er telkens weer heen trekken en genieten. Naar we vernemen ligt het in de bedoeling voor de ware natuurliefhebbers op beperkte schaal toegangskaarten beschikbaar te stellen.”

Engelandsebos

De naam ‘Varel’ wordt, voor zover bekend, voor het eerst gevonden in 1652, in een akte in het rechterlijk archief van het voormalige Schoutambt Hardenberg.